تربیت حماسی
روش تربیتی و گفتمان امروزی پاسخگوی نیاز امروز ما نیست. روش تربیت ما بایدمتناسب با نیازهای جامعه امروزی باشد حتی براساس فرمایش امیرالمومنین (ع) نه تنها امروز بلکه باید متناسب با نیازهای فردای ما هم باشد چون تربیت شوندگان امروز مدیران آینده ما هستند . البته باید توجه شود که روش تربیتی ما کاملا از متن اعتقادات ، مبانی واصول ما باشد وگرنه راهی به مقصد نخواهیم برد . به معنای دقیق اگر براساس روش هیی که دیگران برای ما دیکته کرده اند کار تربیتی بکنیم این همان التقاط است . بحث اصلی روی تربیت اسلامی و ان هم به تعبیر رهبر کبیر انقلاب اسلام ناب محمدی (ص) است و مهمترین ویژگی آن این است که نسخه ای جامع برای فلاح و رستگاری و شکوفایی و رشداست یعنی این نسخه تربیتی تمام ساحت های شخصیتی را دربر می گیرد . تربیت حماسی کاملا منطبق بر آموزه های دینی است و باید به 2 نقطه توجه کرد که اولا مواظب باشیم دچار التقاط نشویم یعنی یک مسئله نامربوط را بنام دین به این جریان الصاق نکنیم و ثانیا دچار جمود وتحجر در اجتهاداتی که متناسب با زمان خاصی بوده نشویم . جمود برروشها باعث می شود دین از کارآیی بیافتد . روزگاری کهد از ان به عصر انفجار اطلاعات و عصر جهانی شدن وعصر رویایی تودن ها و … نام برده می شود سبک تربیتی خاص خود را می طلب . پیشنهاد مکتب اسلام برای این عصر تربیت دینی ناب با برجسته سازی عنصر حماسه و فتوت است.
یکی از محورهای تربیت حماسی زندگی جهادی ویا تربیت جهادی است .از نظر قران مومن زمانی مجاهد می شود که مورد پسند پروردگار قرار گیرد .قرآن مومنان را به 2 گروه قاعد و مجاهد تقسیم می کند که مومن مجاهد را مورد پسند قرار می دهد .جهاد در قران دارای مقدمه ای بنام هجرت است .درانواع هجرت این مقدمه وجود دارد ،چه هجرت از انفس وچه از آفاق . بحث اصلی هجرت از انفس است منتها گاهی هجرت از آفاق هم چدید می آید مانند هجرت علمی است اینکه انسان برای افزایش دانش وعلم مهاجرت کند. قرآن برای کسی که ایمانش در خطر است به صراحت می گوید ( الم تکن ارض الله واسعه فتهاجروافیها )(نساء97) یعنی زمین خداوند گسترده و وسیع نبود که مهاجرت کنید؟
در مورد مهاجرت انفسی هم آیه 100 سوره نساء میفرماید که (ومن یخرج من بیته مهاجرا الی الله ورسوله ثم یدرکه الموت فقد وقع اجره علی الله). امام راحل بیت را بیت انفسی معنا می کند . یعنی در هر مرتبه ای باشد باید از خودش مهاجرت کند یعنی این هجرت دائمی است وتا آخر عمر ادامه دارد.
یکی دیگر ازمیانی تربیت حماسی مفهوم شهادت است که یکی از درجات متصور برای مومن است. شهادت آرزوی مومن است چون با سرعت فوق العاده واز یک راه میانبر انسان رابه کمال و هدف نهایی میرساند . کلید دیگری که درتربیت حماسی قابل تامل است در حدیث توصیف شیهیان است که می فرماید (رهبان باللیل ولیوث بالنهار )شیعیان شیران روز و نیایشگران شبهاذ هستند. مومن مطلوب در زندگی فعال و اثر گذار است . درتعبیر شیران روزباید شجاعت ، توکل واعتماد برخدا در حدبالایی باشد .خطبه 31 نهج البلاغه منشور جامع تربیت اسلامی است، درقسمتیاز آن آمده است (خض الغمرات الی الحق للحق حیث کان )این فراز در مقام ارائه یک سپهر تربیتی روی جوان مسلمان است که می خواهد یم زندگی شورانگیز داشته باشد. این فراز می گوید به خاطر حق ، خود را به امواج سهمگین و دریای مشکلات بزن . درجایی هم اشاره دارد قبل از وارد میدان شدن هم باید معرفت و بصیرت لازم را داشته باشی تا منحرف نشوی.
تربیت حماسی یک تربیت فعال و شاداب و نه منفعل و ساکت است . کلید واژه دیگر صبر است . این واژه در متن دین کاملا بار حماسی وجهادی دارد. یهنی وقتی به خط می زنی باید صبور باشی . عنصر اصلی شخصیت امام راحل این مرد الهی حماسه و فتوت است .
مبانی تربیت حماسی :
1?تربیت کنش گر و فعال است و درمقابل تربیت منفعل وساکن قرار دارد 2?تربیت نسل ساز است و درمقابل تربیت محدود ومحدودکننده که تحت عنوان گلخانه ای تفسیر می شود 3?تربیت حماسی چون ازجنس سرمایهزاری است در زیر ساختهای شخصیتی ، کاملا عمیق و درون گرا وبه عبارتی درون سازی است ودر مقابل تربیت ظاهر ساز ومنفعت جو است که درمقابل چالشها فوری معلوم می شود هیچ بنیانی ندارد4?تربیت حماسی بر خود آگاهی مبتنی است ودر مقابل تربیت که بر از خود بیگانگی مبتنی است قرار دارد 5?دذرتربیت حماسی سهم تربیت شونده خیلی زیاد است و با کمک خود تربیت شونده فرایند تربیت اجرا می شود 6?عنصر توکل خیلی پر رنگ است 7? در تربیت حماسی به تفکر انتقادی و تفکر خلاق مخاطب اهمیت زیادی داده می شود.
شهید بهشی جمله ای جالب در این مورد دارند ، می فرمایند (اصلا اسلام می خواهد که بچه فضول بار بیایند ) یعنی تربیت پویا و نقاد داشته باشند .
البته باید توجه کرد سوء فهم از این تعابیر نشود که این نوع تربیت نوعی جن جویی یا عملیات استشهادی و … است بلکه تاکید روی پویایی و فعال بودن این گفتمان است .
نمونه ای از این گفتمان  در سالهای اول انقلاب قابل مشاهده است که در مساجو و دانشگاه ها و دیگر محل های تجمع جوانان حلقه های معرفتی و بحث های داغ با عمق بالا وجود داشت .